جمهوری اِستونی (به استونیایی: Eesti) کشوری در منطقه بالتیک در شمال اروپا است. این کشور از غرب به دریای بالتیک و از شمال به خلیج فنلاند می‌رسد و مرز شرقی آن باروسیه و مرز جنوبی آن با لتونی مشترک است. جمعیت آن 1٬315٬944 نفر و پایتخت آن تالین است. واحد پول این کشور یورو و تنها زبان رسمی این کشور استونیایی بسیار به زبان فنلاندی نزدیک است. این زبان برخلاف اکثریت زبان‌های قاره اروپا که از ریشه هندواروپایی هستند جزو زبان‌های خانواده اورالی است. استونی از کم‌جمعیت‌ترین کشورهای اتحادیه اروپا است.
69 درصد از مردم این کشور از تبار استونیایی و حدود 25 درصد روس‌تبارند. استونی یکی از بی‌دین‌ترین مردمان جهان را دارد و بیش از 70 درصد از مردم این کشور اعلام کرده‌اند که به هیچ‌یک از ادیان باور ندارند. نظرسنجی سال 2005 اروپایی نشان داد که تنها 16 درصد از استونیایی‌ها به خدا باور دارند که این پایین‌ترین درصد در میان کشورهای اتحادیه اروپا است.[2]استونی از سوی نهادهای مالی جهان به عنوان کشوری با اقتصاد پیشرفته رده‌بندی شده‌است و سازمان ملل نیز استونی را در رده کشورهای دارای شاخص توسعه انسانی بسیار بالا قرار می‌دهد.[3] استونی از نظر آزادی مطبوعات، آزادی اقتصادی، آزادی سیاسی و آموزش در سطوح بالای جهانی قرار دارد. استونی در زمان شوروی نیز در میان جمهوری‌های آن اتحادیه بالاترین سرانه تولید ناخالص را داشت.[4]
در درازای چند سده اخیر، کشورهای گوناگون از جمله دانمارک، سوئد، لهستان، روسیه هرکدام برای مدتی بر این کشور مسلط بودند اما پس از شکست روسیه تزاری در جنگ جهانی اول و انقلاب بلشویکی در روسیه، استونی توانست استقلال خود را از روسیه به دست آورد. جمهوری مستقل استونی تا سال 1940 دوام یافت اما براساس توافق پنهانی جوزف استالین با آدولف هیتلر برای تقسیم بخش‌هایی از اروپا، به اشغال نیروهای شوروی درآمد و پس از آغاز جنگ بین شوروی و آلمان در سال 1941، توسط نیروهای آلمانی اشغال شد. شکست آلمان در جنگ دوم به تسلط مجدد شوروی منجر شد که تا فروپاشی اتحاد شوروی در سال 1991 و اعلام استقلال جمهوری استونی ادامه یافت.
استونی در سال 2004 به اتحادیه اروپا پیوست و به عضویت سازمان پیمان آتلانتیک شمالی - ناتو - پذیرفته شد. کشور استونی آزادترین شبکه اینترنتی دنیا را دارد.
تاریخ[ویرایش]
گفته شده‌است که نام استونی از یک قوم باستانی به نام آئستی (Aesti) گرفته شده‌است. وایکینگ‌ها از سده هفدهم در سواحل استونی مستقر شدند. در سال 1202 استونی در اختیار یکی از گروه‌های شوالیه‌ای مذهبی به نام برادران شمشیر قرار گرفت که مردم استونی را به زور شمشیر مسیحی کردند.
قسمت جنوبی استونی به همراه لتونی امروزی زیر سلطه این گروه باقی‌ماند اما قسمت شمالی در بهار 1224 جزئی از قلمرو پادشاه دانمارک شد ولی در سال 1346 فرمانروایی این قسمت نیز به گروه «برادران شمشیر» واگذار شد.
در این زمان به‌جز شهر «رِوال» (تالین امروزی) که پایتخت بود، ده‌ها دژ نیز در استونی ساخته شد که در کنار آن‌ها به مرور شهرهایی شکل گرفتند. این شهرها به اتحادیه بازرگانیهانزا پیوسته بودند و ساکنان آن‌ها نیز بیشتر از اهالی مناطق شمالی امپراتوری آلمان بودند.
دوره معاصر[ویرایش]
زمانی که کمونیست‌ها قدرت را در روسیه به دست گرفتند (1917) استونی جدا شد ولی اشغال آلمانی‌ها و دو جمله از سوی روسیه استقلال را تا 1919 به تعویق انداخت. در 1934دیکتاتوری جایگزین دموکراسی ضعیف استونی گردید. پیمان عدم تعرض (1939) بین هیتلر و استالین استونی را به شوروی واگذاشت.
سیاست[ویرایش]
نوشتار‌های اصلی: مجلس استونی و دولت استونی
نوشتار اصلی: انتخابات در استونی
ساختمان مجلس استونی در قلعه تومپئا.
استنبوک هاوس ساختمان اصلی دولت استونی در شهر تالین
نظام سیاسی استونی جمهوری پارلمانی است و رئیس جمهوری، که اختیارات اجرایی محدودی دارد، از سوی نمایندگان پارلمان برای دوره پنج ساله به این سمت برگزیده می‌شود.
پارلمان این کشور دارای یک مجلس با 101 نماینده‌است که با رای مستقیم مردم برای دوره‌های چهارساله به عضویت مجلس انتخاب می‌شوند. مجمع 106 نفره و رئیس جمهور با رأی تمامی افراد بالغ برای چهار سال انتخاب می‌شود. رئیس جمهور، نخست وزیر و شورای وزیرانی را انتصاب می‌کند که به مجمع پاسخگو هستند. احزاب عمده سیاسی عمده عبارت‌اند از: جبهه خلق سوسیال دموکرات، حزب لیبرال دموکرات، و حزب کمونیست.
توماس هندریک ایلوس در سپتامبر 2006 به عنوان رئیس جمهور جدید این کشور انتخاب شد. ایلوس در انتخابات آن سال موفق به شکست دادن آرنولد روتل، رئیس جمهور پیشین شد. هرچند نقش رئیس جمهور در استونی عمدتاً تشریفاتی است، اما آقای ایلوس قول داده‌است از آن برای افزایش وجهه کشورش در سطح بین‌المللی استفاده کند.[8]
کشور استونی بیش از 130 سرباز در چهارچوب نیروهای بین‌المللی کمک به امنیت، آیساف در افغانستان داشت که در ولایت آشوب‌زده هلمند مستقر بودند.
با امضای توافقنامه‌ای میان آمریکا و جمهوری استونی، شهروندان استونیایی از اواخر سال 2008 میلادی می‌توانند بدون روادید به آمریکا سفر کنند.[9]