بایرن (به آلمانی: Bayern) بزرگ‌ترین و جنوبی‌ترین ایالت در میان ایالات شانزده‌گانهٔ کشور آلمان است. پایتخت آن شهر مونیخ (با 1٫2 میلیون نفر سکنه)، جمعیت آن حدود 12٫5 میلیون نفر و مساحتش 70٬548 کیلومتر مربع است. این ایالت از جنوب همسایهٔ اتریش است و از شرق با جمهوری چک مرز مشترک دارد.

تاریخ[ویرایش]
با سقوط امپراتوری مقدس روم در آلمان، بایرن توانست در سال 1806 بر طبق قرارداد صلح پرسن، یک پادشاهی مستقل تشکیل دهد. به این ترتیب ماکسیمیلیان یوزف که امیر انتخاب‌گر بایرن بود، صاحب اورنگ و افسر پادشاهی شد و پادشاهی در دودمان ویتلسباخ موروثی شد.

در سال 1870 این کشور با سایر امارت‌های آلمانی، امپراتوری نوپای آلمان را تاًسیس کرد. پس از پایان جنگ جهانی دوم، این ایالت تحت اشغال نیروهای آمریکایی قرار داشت و قانون اساسی جدید این ایالت در اول دسامبر 1946 به تصویب رسید و تا هنگام بازیکپارچگی آلمان، بایرن بخشی از آلمان غربی (جمهوری فدرال آلمان) به شمار می‌رفت.

سیاست[ویرایش]
حزب سوسیال-مسیحی آلمان (CSU) قوی‌ترین حزب در این منطقه است و از سال 1966 در این ایالت حکومت می‌کند. البته این حزب منحصر به بایرن است و در هنگام انتخابات پارلمانی در ائتلافی مشترک با حزب دمکرات-مسیحی آلمان (CDU) قرار می‌گیرد و تحت عنوان اتحاد مسیحی، فهرست واحدی را ارائه می‌دهند. اتحاد مسیحی هم‌اکنون به همراه حزب سوسیال دمکرات، دولت ائتلافی را در این کشور تشکیل داده‌است. ادموند اشتویبر از سال 1993 رهبری CSU و ریاست این ایالت را به عهده داشت. پس از او در سال 2008 هورشت زیهوفر، هم‌حزبی وی، به این مقام دست پیدا کرد.

اقتصاد[ویرایش]
بایرن در گذشته به کشاورزی و دامداری شناخته می‌شد، اما از جنگ جهانی دوم تاکنون این ایالت به یک مرکز مدرن صنعتی در اروپا تبدیل شده‌است. اگرچه هنوز هم بایرن مهم‌ترین تهیه‌کنندهٔ غذای کشور است، اما تنها یک درصد از نیروی کار در بخش کشاورزی اشتغال دارند.

امروزه مهم‌ترین صنایع بایرن عبارت‌اند از: خودروسازی ب‌ام‌و و آئودی، لوازم الکتریکی و الکترونیکی زیمنس. صنایع انتشاراتی و بیمه و گردشگری.

علم[ویرایش]
در بایرن 9 دانشگاه ایالتی و تعدادی از مهم‌ترین مراکز علمی اروپا قرار دارد؛ از جمله مرکز تحقیقاتی فیزیک پلاسمای مؤسسهٔ ماکس پلانک.

فرهنگ[ویرایش]
بایرن صاحب بیش از 1100 موزه و کلکسیون هنری است که سالانه بیش از 20 میلیون نفر بازدیدکننده دارند. جشنوارهٔ ریشارد واگنر هر سال تابستان برگزار می‌شود. جشنِ اکتبر (به آلمانی: Oktoberfest)، که هرساله در مونیخ، به مناسبت ازدواج پادشاه بایرن در سال 1810 برگزار می‌شود، یکی از بزرگترین کارناوال‌های همگانی در سراسر دنیاست که با نوشیدن آبجوی معروف بایرن همراه است. برعکسِ سایر ایالت‌هایِ آلمان، کاتولیک‌ها در این ایالت با 58٫50٪ جمعیت در اکثریت هستند.

ورزش[ویرایش]
فوتبال، تنیس، دوچرخه‌سواری، کوهنوردی و اسکیت محبوب‌ترین ورزش‌ها در این ایالت هستند. بیش از 4 میلیون نفر در باشگاه‌های ورزشی عضویت دارند.

مونیخ، مرکز باواریا، میزبان المپیک 1972 بوده‌است و به پایتخت فوتبال آلمان معروف است. این ایالت در حال حاضر سه تیم در بوندس‌لیگا (اف‌سی آگسبورگ، اف‌سی نورنبرگ و بایرن مونیخ) و دو تیم در لیگ دسته‌دو بوندس‌لیگا (مونیخ 1860 و اف‌سی انگلواشتات) دارد. شهرآورد تیم بایرن مونیخ با رقیب‌های همشهری خود، باوجود اینکه توان رقابتیِ دیگر تیم‌ها با بایرن زیاد نیست، همواره رقابتی دلچسب و دیدنی بوده‌است.